Üzerinde yaşadığımız Dünya hakkında bilmediğiniz 9 ilginç gerçek. 7 beni de şaşırttı.
Benim sadık yarim kara topraktır demiş Aşık Veysel. Toprak diyerek kastettiği aslında aklımızın alamayacağı büyüklükteki evrende asılı duran bir toz taneciği kadar ufak Dünya’mızdı aslında. Dünya hakkında bildiğiniz birçok şey olduğuna eminiz. Ancak ilginç bu bilimsel gerçekleri de dikkate almakta fayda var.
1. Kıta sahanlıkları gezegenimizi konforlu tutar
Güneş sistemindeki hareketli kıta sahanlıkları olan tek gezegen Dünya’mızdır. Bunlar erimiş magma üzerinde yüzen ve kıtaları oluşturan çok büyük kaya parçalarıdır ve birbirlerini iterek hareket ederler. İki tanesi karşılıklı geldiğinde biri diğerinin üstüne çıkar. Ve depremler sonucunda Dağları ve diğer coğrafi şekilleri oluştururlar.
Bu süreç oldukça önemlidir. Mikroskopik canlılar öldükleri zaman okyanus dibine çökerler. Uzun bir süreç sonucunda bu yaşamın kalıntıları dünyanın içine çekilir ve burada tekrardan dönüştürülür. Bu atmosferimizden karbonun çekilmesine neden olur ve sera etkisini önler. Venüs mesela sadece bu sera etkisi yüzünden aşırı sıcak bir gezegendir.
Kıta sahanlıkları olmasaydı bu karbon yüzünden dünyamız çok ısınırdı.
2. Neredeyse bir küredir
Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşü yüzünden ekvatordaki maddeler bu kısımı biraz şişmanlatır. Şöyle ki kutuplardan kutuplara ölçtüğünüzde ekvatordaki çaptan 43 km daha kısa bir mesafe bulursunuz.
Dünyanın en yüksek dağı Everest dağı olmasına rağmen kutuplardaki şişkoluk yüzünden Dünya’nın merkezinden en uzak nokta Ekvadordaki Chimborazo dağıdır.
3. Çoğunlukla Demir, Oksijen ve Silikondan oluşmuştur.
Dünyadaki maddeleri tepeleme yığacak olsaydınız karşınıza % 32.1 demir, % 30.1 oksijen, % 15.1 silikon, ve % 13.9 magnezyum bulurdunuz. Tabii ki demirin büyük kısmı dünyanın merkezindedir ve erimiş haldedir. Aslında çekirdeği inceleyecek olsaydınız % 88 demir bulurdunuz. Dünya’nın üst tabakası % 47 oksijen içerir.
[AdSense-C]
4. Yüzeyinin % 70i suyla kaplıdır.
Astronotlar ilk defa uzaya gittiklerinde ve Dünya’ya baktıklarında gezegenimize mavi gezegen adını takmışlardır. Gerçekten de bu gezegenimizin % 70inin suyla kaplı olduğunu düşündüğünüzde normaldir. İlginç olan başka bir şey de insan vücudunun da % 70i sudur. Ayrıca insan kanının tuzluluk oranı Tarihöncesi çağlardaki Dünya denizlerinin tuzluluk oranıyla aynıdır. Ancak biz bu tesadüfleri başka bir yazı konusu yapmaya karar verdik.
5. Atmosferi 10000 kmye kadar uzanır.
İlk 50 km boyunca en kalın vaziyette bulunan atmosferimiz aslında 10000 km yüksekliğe kadar ulaşır. Egzosfer adı verilen bu atmosfer tabakası 500 km yükseklikten başlar ve 10000 km ye kadar sürer. Bu tabakadaki parçacıklar serbest bir şekilde dolaşırken Dünya’nın çekim etkisinden sıyrılıp güneşin rüzgarına katılıp uzaklara sürüklenebilirler.
Ancak bu atmosfer tabakası çok incedir. Atmosferin %75’i en düşük 11 km yükseklikte bulunur.
6. Erimiş demir çekirdeği manyetik alanını oluşturur
Dünya’mız kutupları gerçek coğrafi kutuplara oldukça yakın bölgelerde bulunan dev bir mıknatıstır. Bilim adamları bu mıktasın Dünya’nın çekirdeğindeki erimiş demirin hareketinden kaynaklanan elektrik akımları sonucunda oluştuğunu düşünmektedir.
Bu mıknatıs için şükretmemiz lazım. Hayır sadece kuzey güneyi yada uçakların yönünü bulmak için değil, bu mıknatıs etkisi sayesinde Güneş’den gelen öldürücü elektronlar Dünya’mızın içine girmeyip etrafından geçmektedir. Bu mıknatısın oluşturduğu manyetik alan bizleri korumaktadır.
[AdSense-C]
7. Kendi etrafındaki bir turu 24 saat sürmez
Gerçekte her bir turu 23 saat 56 dakika 4 saniye sürer. Buna astronomlar yangerçek gün derler. Ama bir saniye şimdi her gün 4 dakika kısaysa gerçekte bu zaman aylar ve yıllar boyunca birbirine eklenip gündüz gece gece de gündüze dönüşmez miydi peki?
Hatırlayın Dünya Güneş’in etrafında dönmektedir. Her gün güneş arka plandaki yıldızlara oranla 1 derece kadar hareket eder (gökyüzünde ayın büyüklüğü kadar) Eğer güneşin bu hareketinin dünyanın güneş etrafındaki hareketine etkisini de dikkate alırsanız bir günü 24 saat olarak bulursunuz.
[AdSense-C]
8. Bir yıl 365 gün değildir
Aslında 365.2564 gündür. Bu artık olan 0.2564 gün yüzünden artık yıl uygulamasıyla her dört yılda bir eğer yıl 100’e bölünmüyorsa şubat ayı 29 gün çeker.
9. Dünya’nın tek uydusu ay değildir
Aslında uydu anlamında tek uydusu aydır. Ancak 2 tane çok büyük astroid de Dünya’nın yerçekimine ay gibi kilitlenmiştir. Bunların isimleri 3753 Cruithne ve 2002 AA29’dur. Ayı zaten hepiniz biliyorsunuz.
3753 Cruithne 5km uzunluğundadır. Dünya’nın etrafında değil de daha çok Dünya’yı takip ediyor gibi bir yörüngededir. Aslında Dünya ‘ya benzer bir yörüngede Güneş’in etrafında dönmektedir.
2002 AA29 ise 60m uzunluğundadır. Ve 95 yılda bir yörüngesini tamamlar.