Neden bizi istemeyen insanları kovalıyoruz? – Romantik Saplantı Psikolojisi

Eminiz ki hepimiz bugüne kadar karşı taraftan herhangi bir olumlu sinyal olmamasına rağmen bir kişinin öbürüne saplantı derecesinde aşık olduğunu görmüşüzdür. Diğer herkes bu hislerin karşılıklı olmadığını görmesine rağmen bu kişiler bir peri masalına dalmış gibi kalırlar ve kendilerini hala bir umut olduğuna ikna edebilmek için sürekli işaretleri analiz ederler. Çoğu durumda, reddedilme korkusuyla duygularını kabul etmeye de cesaret edemezler ve onları acı verici bir belirsizlik içinde bırakırlar.

Peki ya o kişi sensen? Ya, aklı başında biri olduğun konusundaki şöhretine rağmen, zihnin bu mantıksızlık tarafından tüketildiyse? Hayalgücün tarafından kör edilerek, gerçeği kabul etmeyi reddederek günler, haftalar ve aylar uçup gidebilir. Gerçekleri kabul edememeniz sadece sizi aşırı düşünmek ve zihinsel olarak mastürbasyon yapmakla zamanınızı kaybetmeye teşvik eder.

Bu yazının amacı size sihirli bir çözüm sunmak değil, bunun yerine bu saplantıya neden olan üç psikolojik kavramı keşfederek bu durumlarda ne ile mücadele ettiğinizi anlatmaktır. Bu kavramları anlamak sadece saçma sapan davranışlarımızı anlayıp zihnimizde kapatarak iyileştirmeye yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda güvensizliklerimizi araştırmak ve onları iyileştirmek için de nadir bir fırsat sunar. Zayıflığı kabul etme ve güç inşa etme şansına sahibiz. Daha da önemlisi, insan olduğumuz için kendimizi affetmemizi ve değer ve itibar duygumuzu aşındıran olumsuz bir kendi kendine konuşma baskısından kaçınmamızı sağlar.

Hadi şimdi birlikte, rasyonellikten sapmanıza ve karşılıksız bir aşkı sürekli olarak kovalamanıza neden olabilecek üç psikolojik kavrama bakalım.

Bilişsel Uyumsuzluk – Psikolojik Gerilimin Acısı

Bir aşk ilgisinin davranışını deşifre etmek için saatler harcadınız ve sonunda zihninizde rahatsız edici bir gerilim yaşadınız mı? Soğukkanlılığı korumaya çalışırken, yavaş yavaş, giderek daha fazla tedirgin olursunuz, ta ki sonunda, dramatik bir mesaj patlaması veya telaşıyla kaynamaya başlayana kadar.

Psikolojide bu duyguya Bilişsel Uyumsuzluk adı verilir – iki veya daha fazla çelişkili inanç, fikir veya değeri aynı anda tutan bir kişinin yaşadığı psikolojik rahatsızlıktır (Festinger, 1957). Mevcut olduğunda uyumsuzluk, gerilimin nedeni ve onu azaltmanın bir yolu dışında herhangi bir şeye odaklanmayı son derece zorlaştırır.

İlişkiler bağlamında, karışık sinyalleri uzlaştırmaya çalıştığımızda uyumsuzluk yaşarız – bir kişinin bizden hoşlandığını gösteren davranışla sevmediği davranış. Klasik bir örnek, ikinizin de oldukça güzel vakit geçirmeniz (sıcak) ve ardından siz herşey çok güzel gidiyor diye düşünürken diğer kişinin beklenmedik bir şekilde (soğuk) uzaklaşmasıdır. Karşıt işaretler, azaltmaya çalıştığımız rahatsız edici bir psikolojik duyguya neden olur.

Böyle birbiriyle çelişen davranışlar ve inançlarla karşılaştığında, zihninizin bu psikolojik gerilimi çözmek için üç yöntemi vardır:

İnancınızı değiştirin – ör. senden hoşlanmadıklarına karar ver ve devam et

Yeni bilgiler edinin – ör. sizi bu kişinin ne düşündüğü konusunda sizden hoşlandığına ya da sizden hoşlanmadığına yönlendiren yeni bir bilgi parçası edinin

Senaryonun önemini azaltın – ör. bu konuya takılmamak ve bunun yerine hayatınızın diğer bölümlerine odaklanıp bunları geliştirmeyi seçmek

Çoğu insan ikinci seçeneği seçer, bu da hayatınıza olduğu şekliyle devam etmenin zorluğunu önemli ölçüde artırır. Hızlı bir karar alıp daha önemli şeylere odaklanmak yerine, daha fazla bilgi edinmeye karar verirler. En yaygın olarak, alınan iki yol vardır – davranışlar için bir açıklama talep eden bir yüzleşme veya söz konusu kişiyle olan etkileşimlere derin analitik bir bakış.

Yüzleşme çok nadiren bir fayda sağlar çünkü diğer kişi hiçbir şeyden haberi olmadığını savunabilir ve sizi kendi hayal gücünüzle meseleleri abartarak fantazi yaptığınızı öne sürebilir. Bunun doğru olup olmadığı önemsizdir – geri dönemeyeceğiniz zamanı boşa harcadınız ve başka birinin nasıl hissettiğinizi dikte etmesine izin verdiniz. Sizin kadar umursamayan birinden yanıtlar almaya çalışmaktansa hayatınızı en iyi şekilde yaşamaya odaklanmak çok daha iyidir.

Alternatif olarak, analitik rotayı seçmek, o kişi ve onlarla olan tüm etkileşimleriniz hakkında düşünmek için daha fazla zaman harcamanıza neden olur. Daha önce yazdığım gibi, bu tehlikelidir. Bir kişiyi düşünmeye ne kadar çok zaman ayırırsak, ona o kadar çok yatırım yapmış oluruz.

Sonuç olarak – tüm karşılaşmalarınızı bir şekilde incelemek ve doğru olmasını istediğiniz şeyi hepsine yansıtmak için kendinizi bir döngü içinde bulursunuz. Normal bir gülümsemeyi bir çekim işareti sanmaya başlarsınız. “Senden hoşlandığına dair işaretler” veya “Seninle buluştuğunda saçıyla oynaması ne anlama geliyor?”

Beynimizde yerleşmiş olan uyumsuz inancı çözme konusundaki sürekli ihtiyacımız, onu çürüten sürekli bir kanıt arayışını da tekrar tekrar besler. Var olmadıklarında bile bizden hoşlandıklarına dair nedenler ve kanıtlar bulmak isteriz. Bunu ne kadar çok yaparsak, bu fanteziye o kadar çok bağlanır ve yerleşiriz. Zamanla, çabamızın muazzam çekim duygularımızın bir göstergesi olduğunu düşünerek bunları rasyonelleştirmeye başlarız. Oysa ki aksine, Bilişsel Uyumsuzluğu azaltmaya yönelik doğal insan eğiliminiz, kendi kendini doğrulayan bir kehanet yarattı.

İnsanların aşk konusunda uzun süre acı çekmesinin nedeni, durumla doğrudan yüzleşmeyi reddetmeleridir. Kişiye yeni çıkma teklif ettiyseniz veya harekete geçtiyseniz, tüm soruları kaldırır ve net bir cevap alırsınız. Daha sonra inancınızı değiştirecek (Seçenek 1) veya önemi azaltacak ve diğer şeylere odaklanacak (Seçenek 3) netliğe sahipsiniz. Bunu yapmak yerine, pek çok kişi reddedilme korkusuyla garip bir umut içinde yaşamayı seçiyor ve kendilerini sürekli bir psikolojik sıkıntı döngüsüne maruz bırakıyor.

Bilişsel Uyumsuzluk hakkında daha fazla bilgiyi buradan okuyabilirsiniz, ancak şimdilik, bunun istenmeyen sonuçlarına katlanıp katlanmadığınızı düşünün.

Dopamin Takibi

Hepimiz kovalamacanın heyecanını seviyoruz ve bunu inkar etmek mümkün değil. Rutin ve öngörülebilirlik sıkıcıdır – belirsizlik çekicidir. Duyguların beklentisi, yüksekleri, alçakları ve hız treni, sevgiyle kovalamaca dediğimiz şeyin ayrılmaz bir parçasıdır. Bilişsel Uyumsuzluğun bizden emin olmayan birinin peşinde koşmada rol oynadığını biliyoruz, ancak asırlık sıcak ve soğuk taktiği bizi bu kadar çıldırtıyor mu? Öngörülemezlik ve belirsizlik, görünüşte mantık dışı davranışlar, neden bu kadar çekici?

Cevap Dopamin. Zevk arayışı içindeki vücudu sanki bir nabız gibi saran bir kimyasal. Aşkın peşinde koşarken öforik uyuşturucu benzeri yükselişler ve bunları tekrar tekrar deneyimleme arzusunu tetikleyen, dopamin kaynaklı ödül döngüsüdür.

Dopamin bize ödülleri görme, onları elde etmeye çalışma ve elde edince tatmin olmayı sağlar. Bizi harekete geçmeye olumlu bir şekilde motive ederken, aynı zamanda bizi aşırı zevk arayışına ve bağımlılık yapıcı davranışlara maruz bırakır.

Standford Profesörü Robert Sapolsky, kimyasalı kapsamlı bir şekilde inceledi. Araştırması iki kritik bulguyu gösteriyor:

1 – İnsanlarda dopamin seviyeleri sadece ödülü alınca değil, ödül beklentisiyle de yükseliyor

2 – Dopamin seviyesi, belirsizlik en yüksek olduğu zaman en yüksektir (% 50)

Bu ifşaatlar, romantik bir kovalamacanın içerisindeki herkes için son derece açıklayıcı. Bunun bize söylediği şey, birisini bu şekilde kovalamanın bile sadece zevkli kimyasalların salınması için yeterli olduğu (düşüncesi bile yeterlidir) ve sonuçtan emin olmadığımızda ise dopamin miktarının en yüksek olduğudur. Başka bir deyişle, yeterli karma sinyaller dengesi ortaya çıkaran birini kovalamak, hedefe asla ulaşmasanız bile bağımlılık yapan bir endorfin üretecektir.

Bu oyunun tadını çıkardığınız ve birini amaçsızca kovaladığınız için kendinizi affedebilirsiniz. Dopamin inanılmaz derecede güçlüdür ve insanlar için ödüllendiricidir. Genellikle önemi olmayan bildirimler için telefonunuzu sürekli kontrol etmenizin nedeni budur. Hoşunuza gitsin ya da gitmesin, elde etmesi güçmüş gibi davranarak sıcak soğuk oyunu ile sizi oyalayan birisi sizi bir zevk ve ıstırap karışımı ile çıldırtacaktır. Bu tehlikeyi anlayın ve kimyanızın sizinle oynayıp oynamadığını iyi değerlendirin.

Dopaminin çekimde oynadığı rol hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, bu konuyla ilgili bir yazı da yayınlayacağım.

Kara Sevda (Limerence) – Karşılıklı bir takıntı

Bazen duygularınız o kadar benzersiz ve yoğun olabilir ki hayatınızda bir kez olduğuna gerçekten inanırsınız. Kafanızda bu bir kader meselesidir ve ne yaparsanız yapın, o kişiyi düşünmeden duramazsınız. Gün boyunca zihniniz dolaşır ve yine de karşılaştığınız her yeni durumla, istemeden onu arzuladığınız nesneyle ilişkilendirmenin bir yolunu bulursunuz. Sanki zihniniz ele geçirilmiş ve geçersiz kılınmış ve tüm düşünceler kontrolünüz dışında. Her şeyden önce, sizin gibi hissetmelerini istersiniz çünkü çok önemsiyorsunuz.

Yukarıdakiler size tanıdık geliyorsa, bilişsel bir psikolojik bir durum olan Limerence (biz kara sevda diye tercüme ettik)’den muzdarip olabilirsiniz.

Psikolog Dorothy Tennov “Love and Limerence: The Experience of Being in Love,” (Aşk ve Limerence: Aşık Olma Deneyimi) adlı kitabı yazdığında bazı aşık olma süreçlerinde yaşanan bir delilik durumunu tanımlamak üzeren mükemmel terimi bulmaktaydı: Limerence. Limerence, bizi alt üst eden ve aşık olduğumuz insandan başka bir şeyi düşünmemize engel olan genel bir delilik halidir. ‘Deli gibi aşık olmak’ deyimi, bu psikolojik sürece çok uygundur.

Limerence’ı Aşk ve Sevdadan nasıl ayırırsınız? Kendinizde aramanız gereken dört hayati belirti vardır:

Kendinizi sürekli olarak o kişi hakkında düşünürken bulursunuz ve onunla alaka düzeyini görmeden günlük faaliyetlere odaklanamazsınız.
Birincil arzunuz, cinsel bir ilişki veya yakınlıktan ziyade duygularınıza karşılık vermesidir.
Odak noktanız, o kişinin mutluluğu veya refahı yerine kişiyi elde etmektir.
Zorunlu olarak kişinin davranışlarını okuyor ve sonuçlar çıkarıyorsunuz, ör. o kişiden gelen sms uzunluğunu ve sıklığını kapsamlı bir şekilde incelemek

Tennov’un kitabında belirttiği gibi, kara sevdalı olanlar hayır cevabını kabul etmeyecekler. Fantezinin konusu tarafından yapılan neredeyse hiçbir şey, bir kara sevdalıyı peşinden koşmaktan caydırmaz. Bazı durumlarda, algılanan herhangi bir engel veya reddediliş, üstesinden gelinmesi gereken bir zorluk olarak yeniden değerlendirilir.

Bunun saçma olduğunu düşünüyorsanız, sizi suçlamıyorum. Tennov’un en ilgi çekici bulgularından biri, kara sevdayı hiç yaşamamış insanların bunun varlığını kabul edemeyecekleriydi. Sürekli olarak tek bir kişiyle meşgul olma fikri ve duyguların karşılıklılığı, kişisel bir deneyime sahip olmayan herkese gülünç görünebilir. Bununla birlikte, Tennov’un 1970’lerdeki araştırması, bir meslektaşı için dokuz yıllık bir takıntısını sürdüren bir adam da dahil olmak üzere, Limerence semptomlarını yaşayan şaşırtıcı sayıda insanı ortaya çıkardı. Kırk defter ve birkaç bin ses kasetini kadının nasıl göründüğüne, gülümseyip gülümsemediğine veya onunla konuşup konuşmadığına ve yalnızca kendisinin takdir edebileceği diğer küçük ayrıntılarla doldurmuştu. Dikkatinin dağılması, işyerinde düşük performansa, birkaç kademe seviye düşmeye ve sonunda işten çıkarılmaya yol açtı.

Burada yazdığım gibi, Limerence çoğu zaman takıntılı ve karşılıksız bir aşktan kaynaklanıyor. Kendinizden Limerent olarak şüpheleniyorsanız, sonraki adımlarınız basittir. Öncelikle, bu deneyimi yaşayan tek kişi olmadığınızı ve bunun sizi tanımlamadığını bilin. İkincisi, hayal gücünüzle hayatınızda ihmal ettiğiniz alanlara odaklanın. Mümkün olduğunca çok sayıda yeni faaliyete katılın ve tutkulu olduğunuz bir şeye, belki bir projeye veya bir hedefe kendinizi kaptırın. Eylemlerinizden% 100 sorumlusunuz ve başka hiç kimsenin söyleyeceği veya yaptığı hiçbir şey durumunuzu değiştirmeyecek.

Şimdi Ne?

İnsanların neden karşılıksız aşkı kovalamaya eğilimli olduklarını ve hatta romantik bir takıntı geliştirdiklerini açıklayan üç psikolojik kavramı ele aldık.

Bu kavramlar, elde edilmesi zoru oynamak veya karışık sinyaller vermek gibi yaygın flört davranışları tarafından bilmeden istismar edilebilecek bazı psikolojik hassasiyetlerimiz hakkında temel bir anlayış sağlar.

Amacınız kendinizi anlamak ve yukarıda tartışılan fikirlerden herhangi birine ne zaman kapılabileceğinizi göstermektir. Bizler yanılabilen ve duyguya yatkın oldukça romantik eğilimli insanlarız. Yukarıdakilerin hiçbirinde utanılacak bir şey yok ve sandığınızdan daha fazla insan etkileniyor. En önemlisi, sadece romantizmden mutluluk aramaktansa hayatlarımızı yaşamaya odaklanmamız hepimize bir hatırlatmadır. Tutkuları geliştirin ve onları aktif bir şekilde takip edin. Heyecan verici bir hayat yaşayan, yeni şeyler deneyen ve dünyanın neler sunabileceğini keşfeden bir kişi olun.

Bu mücadelelerden uzaklaşmak için kapsamlı bir rehber istiyorsanız, bununla ilgili ana hatlarıyla verilen stratejileri de yakında paylaşacağız, bunlara göz atmanızı tavsiye ederim. O zamana kadar, kendinizi en iyi hayatınızı yaşamaya adadığınızda, herhangi bir kişinin bu kadar zayıflatıcı yollarla dikkatinizi dağıtmasına izin veremeyecek kadar meşgul olacağınızı bilin. Hepsinden iyisi, tutkuların ve maceranın peşinden gittikçe daha çekici olursunuz. Bu bir kazan-kazan ve her şey sizin seçiminiz.

Yorumlar

yorum