Doğada bulunan en sağlam malzemeyle tanışın. Hayır örümcek ağı değil.

Örümcek ağının ne kadar güçlü olduğunu belki de duymuşsunuzdur. Peki örümcek ağından güçlü ne var acaba? Deniz minaresi dişi. Deniz minaresi nedir? Deniz minareleri küçük konik kabuklu su sümüklüböcekleridir. Bu canlılarda bulunan milimetrelik dişler Dünya’daki en güçlü doğal malzeme olarak rekor kırmıştır. Bu bulgular bu hafta Kraliyet Toplumu dergisinde yayınlandı.

Deniz minareleri sümüklüböcek ve deniz kulağı gibi karındanbacaklıdır, ve sığ sulardaki kayaların yüzeyinde durmalarına rağmen kaya midyesiyle karıştırmayın. Deniz yükseldiğinde deniz minareleri kaya yüzeylerini radula adı verilen dile benzer bir organla sıyırarak yosunları toplar ve bunlarla beslenirler. Radula’nın alt yüzeyinde bulunan bir dizi diş sürekli olarak bu yaratık kaya yüzeylerini sıyırmaya çalışırken korkunç bir güce maruz kalır.

Portsmouth Üniversitesinden Asa Barber tarafından yönetilen bir takım bilim adamı Patella vulgata adı verilen deniz minaresini Southampton, İngiltere’den örnekleyerek inceledi, ve dişlerinde sert, demir içeren mineral olan göthit buldu. Bu madde hayvan büyüdükçe oluşur. Ayrıca bu ince ve yoğun şekilde paketlenmiş göthit proteinle kaplanmıştır.

Bu maddenin gücünü ölçebilmek için bilim adamları atom düzeyinde malzemeleri birbirinden çekebilen bir teknik olan atom güçlü mikroskopiye başvurdu. Buldular ki deniz minaresi dişi bulunan en büyük güçlerden birine sahip, ki bu güç mühendislik alaşımlarını bile geçiyor. Kırılmadan önce dayanabildiği güç 3 ila 6.5 gigapaskal arasındaydı. Bu bir tek makarna çubuğunun 1.5 tonluk şeker çuvalını taşımasıyla eşdeğer.

Barber basın bülteninde şöyle açıkladı: Genelde büyük yapılar birçok kusurlar barındırır ve çok daha kolay bir şekilde daha küçük yapılara parçalanabilirler, ki küçük yapıların daha az kusuru vardır ve daha güçlüdür. Problem şu ki çoğu yapılar büyüdükçe güçleri azalmaktadır. Fakat deniz minaresinin dişi bu kurala karşı gelmektedir, ve gücü büyüklüğü ne olursa olsun aynı kalmaktadır.

Tüm diş bir milimetreden biraz daha küçük, uzun fakat kavislidir, ve gücü ve hataya karşı direnci (kaya yüzeylerini sıyırırken bile) dişin ve materyalin şekline bağlıdır. Burada elektron mikroskopuyla çekilmiş deniz minaresi dişi resmi:

Bu ana kadar süper gücü ve kurşun geçirmez yelekten tutun da bilgisayar elektroniğine kadar potansiyel uygulamaları yüzünden bizler örümcek ağını en güçlü biyolojik malzeme olarak biliyorduk diye Barber ekledi. Karşılaştırma için örümcek ağının gücü 1.3 gigapaskaldır. Bu buluş, deniz minaresi dişinde bulunan lifli yapılar taklit edilebilir ve Formula 1 arabaları, bot gövdeleri yada uçak yapıları gibi yüksek performanslı mühendislik uygulamalarında kullanılabilir.

Yorumlar

yorum